Vôùi ñaø phaùt trieån nhanh choùng cuûa bnei Torah thuoäc theá heä treû Do thaùi goác Taây Ban Nha (TBN) vaø Boà Ñaøo Nha (BÑN), moät trong nhöõng rabbanim laõnh ñaïo ngöôøi Do thaùi goác TBN & BÑN, Giaùo tröôûng Emmanuel Goldfeiz, shlita, ñaõ coù nhieàu cuoäc thaûo luaän vôùi Tieán só Avrom Pollak, Chuû tòch Star-K, trong suoát nhöõng chuyeán thaêm vaø kieåm tra shaatnez Star-K cuûa mình, veà nhu caàu kashrus cuûa coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN. Khi söï coù maët cuûa caùc coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN taêng tröôûng, Giaùo tröôûng Goldfeiz caûm thaáy nhöõng chumrot ñaëc bieät bôûi Edot Hamizrach trong nhieàu theá kyû cuõng caàn phaûi coù maëtù ôû Myõ. Söï phaùt trieån gia taêng caùch hôïp lyù cuûa coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN ñang chuù taâm ñeán kashrus cuûa hoï. Trong nhöõng cuoäc thaûo luaän vôùi Giaùo tröôûng Goldfeiz, Tieán só Pollak nhaän thaáy raèng nhöõng coäng ñoàng phaùt trieån theâm ôû khu vöïc New York/New Jersey cuõng coù theå ñöôïc lôïi raát nhieàu töø noã löïc nhö vaäy – noã löïc cuûa coäng ñoàng Xy-ri ôû Brooklyn vaø Deal. Nhöõng coäng ñoàng naày ñaõ phaùt trieån vôiù toác ñoä khoù tin vaø ñaõ trôû thaønh söùc maïnh to lôùn ñoái vôùi bnei Torah, tieâu bieåu laø caùc yeshivot chính ôû Myõ vaø I-xra-en, goàm Ner Yisroel ôû Baltimore. Vôùi hai coäng ñoàng lôùn maïnh naày, cuøng coù nhöõng nhu caàu kashrus chung, giaûi phaùp cho vaán ñeà ñaõ trôû neân thöïc teá.
Ghi Chuù:
- Bnei: treû em (children)
- Torah: Nguõ thö – leà luaät
- Rabbanim: thuaät ngöõ Do thaùi, coù nghóa laø 100 rabbi (giaùo tröôûng) trong toøa aùn
- Kashrus: hoaëc kashruth, luaät veà cheá ñoä aåm thöïc (aên uoáng) theo Do thaùi giaùo.
- Shaatnez: Y phuïc (quaàn aùo) baèng söï pha troän hai chaát lieäu, len (wool) vaø vaûi lanh (linin). Theo luaät Do thaùi trong Nguõ thö, caám maëc y phuïc pha troän naày.
- Chumrot: nhöõng giôùi haïn nghieâm ngaët hôn söï ñoøi hoûi theo luaät Do thaùi
- Edot Hamizrach: thuaät ngöõ chính trò chæ coäng ñoàng Do thaùi ôû Baéc Myõ vaø Trung ñoâng.
- Yeshivot: tröôøng tieåu hoïc maø chöông trình giaûng daïy goàm toân giaùo vaø vaên hoùa, cuõng nhö giaùo duïc toång quaùt.
- Ner Yisroel: Tröôøng Cao Ñaúng, hoïc ñeå trôû thaønh Rabbi (Rabbical college)
Cuøng vôùi Giaùo tröôûng Moshe Heinemann, shlita’s bracha, Tieán só Pollak vaø Giaùo tröôûng Goldfeiz ñaõ vaïch ra moät keá hoaïch ñeå thaønh laäp hechsher ñöôïc goïi laø Star-K vôùi söï hoã trôï cuûa maïng löôùi coâng ty chöùng nhaän kosher quoác teá. Muïc ñích laø phoå bieánï tính thieát yeáu maø caùc coäng ñoàng naày phaûi coù, vaø cung caáp cho hoï nhöõng saûn phaåm thaät caàn thieát vôùi caùc tieâu chuaån cao nhaát, ñieàu ñoù cuõng tuøy thuoäc vaøo giai ñoaïn thích hôïp minhagim cuûa ngöôøi Do thaùi goác TBN vaø BÑN cuõng nhö Bnei Edot Hamizrach. Nhieäm vuï cuûa STAR-K laø cung caáp cho ngöôøi tieâu duøng nhöõng saûn phaåm ñaùp öùng chumrot trong coäng ñoàng Do thaùi goác TBN &ø BÑN veà boán lónh vöïc:
Ghi chuù:
- Hechsher: Söï chöùng nhaän saûn phaåm do giaùo tröôûng, thöôøng laø thöùc aên.
- Minhagim: phong tuïc tín ngöôõng Do thaùi
Bishul Beit Yosef –
Trong khi Ashkenazim caàn coù Bishul Yisrael, chieáu theo Shulchan Aruch Yoreh Deah 113; thì AÁn giaùo laïi cho pheùp ngöôøi thöôøng – khoâng phaûi laø Do thaùi – naáu thöùc aên mieãn laø vieäc nhoùm löûa phaûi do moät ngöôøi Do thaùi. Theo Maran Beit Yosef, nhöõng thöïc phaåm naày khoâng phuø hôïp ñeå aên tröø khi ít nhaát moät phaàn ba ñaàu tieân vieäc naáu nöôùng ñöôïc thöïc hieän bôûi ngöôøi Do thaùi.
Ghi chuù:
- Bishul Beit Yosef: luaät thöùc aên saïch ñöôïc chöùng nhaän trong coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN (Bishul: luaät veà kashruth cuûa Do thaùi giaùo; Beit Yosef: chöùng nhaän kosher ñöôïc duøng trong daân Do thaùi goác TBN & BÑN luoân caû daân Do thaùi chính goác.)
- Ashkenazim: coäng ñoàng Do thaùi ôû Ñoâng AÂu.
- Bishul Yisrael: Luaät thöùc aên saïch cuûa coäng ñoàng Do thaùi goác EÂ-ti-oâ-pi (Ethiopia, ñoâng baéc Phi chaâu.)
- Shulchan Aruch Yoreh Deah 113: Boä luaät Do thaùi töø Kinh thaùnh, ñieàu 113.
- Rama: AÁn giaùo (thuaät ngöõ Anh).
- Maran: danh xöng toân kính daønh cho caùc giaùo tröôûng (Rabbi), ñöôïc duøng trong coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN, luoân caû coäng ñoàng Do thaùi ôû Ñoâng aâu.
Chalak Beit Yosef
AÁn giaùo cho pheùp thuù vaät coù moät vaøi tì veát treân phoåi chuùng; Maran Beit Yosef thì laïi khoâng cho pheùp ñieàu naày. Taát caû thòt tröøu vaø thòt beâ vôùi Glatt kosher phaûi ñaùp öùng tieâu chuaån cuûa Beit Yosef, tuy nhieân, saûn phaåm thòt boø thoâng thöôøng khoâng theo söï ñoøi hoûi naày.
Ghi chuù:
Chalak: mòn, möôït maø – khoâng coù ti veát (tieáng Anh: smooth)
- Chalak Beit Yosef: chöùng nhaän thöùc aên saïch khoâng tì veát.
- Maran Beit Yosef: chöùng nhaän thöùc aên saïch do caùc Giaùo tröôûng trong coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN.
- Glatt kosher: phoåi cuûa thuù vaät khoâng bò loã choã (loã thuûng)
Yashan
Trong khi nhieàu coäng ñoàng Ashkenazim ôû beân ngoaøi Eretz Yisrael deã daõi veà saûn phaåm khoâng yoshon, thi Maran Beit Yosef vaø coäng ñoàng Do thaùi goác TBN & BÑN laïi machmir veà phöông dieän naày.
Ghi chuù:
- Yashan/yoshon: theo nghóa ñen laø cuõ, laâu (veà thôøi gian); tieáng Anh: old.
- Eretz Yisrael: xöù Ix-ra-eân (Israel) hoaëc Ñaát Thaùnh.
- Machmir: nghieâm ngaët.
Hamotzi Bread
Theo luaät AÁn giaùo thì taát caû baùnh mì phaûi ñaït chuaån Turisa D’Nahama môùi ñöôïc xem laø Hamotzi; Maran Beit Yosef thì baùnh mì phaûi coù chaát ngoït hay vò Mezonos. Vì vaäy, nhieàu challot and rolls ñöôïc xem nhö laø Mezonos bôûi ngöôøi Do th1nh goác TBN & BÑN.
Ghi chuù:
- Hamotzi: phuùc laønh (blessing)
- Turisa D’Nahama: coù hình daïng oå baùnh mì, khoâng coù maûnh vuïn, vaø nöôùng
- Mezonos: höông vò traùi caây hoaëc loaïi baùnh mì naày.
Kitniyot L’Pesach
STAR-K ñaõ môû ñaàu vieäc saûn xuaát Kitniyot L’Pesach theo tieâu chuaån Mahadrin.
Ghi chuù:
- Kinityot: Rau ñaäu
- Pesach: Leã vöôït qua
- Mahadrin: tính caùch nghieâm ngaët nhaát veà söï giaùm ñònh kosher.